Er zijn verschillende manieren om pijn te verminderen:
- met medicijnen;
- met een zenuwblokkade. Een arts blokkeert een zenuw door er (verdovende) stoffen in te spuiten en/of te behandelen met warmte. Alleen de vezels die pijn doorgeven beschadigen hierbij. De vezels die het gevoel doorgeven blijven heel;
- met een zenuwprikkeling (TENS). TENS (Transcutane Elektrische Neuro Stimulatie) werkt met zwakke elektrische stroompjes. Deze prikkeling zorgt ervoor dat pijnprikkels niet meer bij de hersenen aankomen.
Welke behandeling u krijgt hangt af van hoe erg de pijn is en wat voor soort pijn u hebt.
Helaas is niet alle pijn goed te behandelen. Vooral pijn die ontstaat in het zenuwstelsel zelf (neuropathische pijn) is heel moeilijk te behandelen. De meeste ziekenhuizen hebben een speciale pijnpolikliniek.
Stappen bij pijnbestrijding
- Stap 1
De pijnbestrijding bestaat dan uit NSAID's en paracetamol. Deze medicijnen werken goed bij lichte tot matige pijn.
- Stap 2
Hiervan is sprake bij een combinatie van een NSAID/paracetamol met zwakke morfineachtige middelen, bijvoorbeeld codeïne en tramal. Ze werken net zo als morfine, maar dan lichter. Bijwerkingen zijn soms: sufheid en verstopping. Tegen de verstopping helpt een laxeermiddel.
- Stap 3
Dit is pijnbestrijding met morfine. Morfine is een medicijn dat snel, maar kort werkt. Er zijn ook medicijnen waarbij de werkende stof langzamer vrijkomt. De pijnstilling duurt dan langer (8-12 uur). De fentanylpleister is een andere, veelgebruikte sterke pijnstiller. Fentanyl is een morfineachtige stof. Deze stof komt uit de pleister via de huid in het lichaam. Er zijn pleisters in vier sterktes. De werking begint twaalf uur nadat de pleister is opgeplakt en duurt drie dagen. Hierna kunt u een nieuwe pleister opplakken. Voordeel van de pleisters is dat de meeste mensen minder last hebben van verstopping.
- Stap 4
Dit is invasieve pijnbestrijding. Invasief betekent dat de behandeling door de huid of slijmvliezen heen gebeurt. Voorbeelden zijn zenuwblokkades en pijnbestrijding via een katheter (een dun slangetje dat door de huid gaat). Een pompje geeft dan de goede hoeveelheid pijnstillers af. Hierdoor is langdurige pijnstilling mogelijk. Invasieve pijnbestrijding helpt beter bij pijn dan behandeling met medicijnen. Invasieve pijnbestrijding gebeurt pas als pijnstillers niet goed werken, bij ondraaglijke pijn of als de bijwerkingen te zwaar zijn. Voorbeelden van invasieve pijnbestrijding zijn :
- plexus coeliacus blokkade
- epidurale en spinale pijnbestrijding.
Pijnbestrijding met NSAID's
NSAID's zijn pijnstillers. Ze verlagen koorts en remmen ontstekingen. Ze zijn geschikt voor lichte tot matige pijn, maar bijvoorbeeld ook voor reuma. Bekende NSAID's zijn:
- aspirine (acetylsalicylzuur);
- ibuprofen;
- diclofenac;
- naproxen.
Paracetamol hoort niet bij de NSAID's.
NSAID's verminderen de aanmaak van bepaalde hormoonachtige stoffen: prostaglandinen. Deze stoffen spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van pijn.
NSAID's zijn zonder recept verkrijgbaar bij drogist en apotheek. Dit betekent niet dat NSAID's ongevaarlijk zijn. Als u ze veel en lang gebruikt kunnen ze zeer ernstige bijwerkingen geven, zoals maagbloedingen. Bovendien kunnen NSAID's de werking van bepaalde medicijnen verstoren of versterken. U moet dan ook altijd de bijsluiter goed lezen en de instructies die daarin staan opvolgen.
Voor informatie over medicijnen kunt u terecht bij het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik en www.apotheek.nl.
Pijnbestrijding met morfine
Morfine is een medicijn dat pijn vermindert of wegneemt. Veel mensen denken dat morfine gevaarlijk is, maar als u zich aan bepaalde regels houdt kunt u morfine rustig gebruiken. Vroeger werd vaak te lang gewacht met het voorschrijven van morfine. Morfine kan, zonder gevaar, ook in een hoge dosis lang gebruikt worden. U kunt in principe niet te veel gebruiken, maar u moet wel altijd met uw arts overleggen als u de dosis wilt verhogen.
Morfine is op zichzelf een snel- en kortwerkend middel. Tegenwoordig bestaan er ook middelen met een vertraagde afgifte, zodat de werkingsduur verlengd wordt.
Soms kan de behandeling worden gestopt omdat de pijn afneemt. U moet dan begeleid worden bij het afbouwen van het morfinegebruik. Als u namelijk plotseling ophoudt met het gebruiken van morfine kunt u ontwenningsverschijnselen krijgen. Doorgaans lukt het geleidelijk afbouwen goed.
Pijnbestrijding via een Plexus coeliacusblokkade
Bij een plexus coeliacusblokkade blokkeert de arts een groep zenuwen in de bovenbuik. Deze zenuwen kunnen dan geen pijnsignalen meer doorgeven aan de hersenen. Door deze blokkade vermindert de pijn in uw bovenbuik.
De plexus coeliacusblokkade helpt bij chronische alvleesklierontsteking en bij kanker in de boven-buik. Dit zijn bijvoorbeeld alvleesklierkanker, maag- of leverkanker. Voor een plexus coeliacus blokkade is geen speciale voorbereiding nodig.
Geldt een van deze bijzonderheden voor u ?
- u bent (misschien) zwanger.
- u slikt bloedverdunners.
- u hebt wel eens een allergische reactie gehad.
Vertel het dan van tevoren aan uw arts.
Het resultaat van een plexus coeliacus blokkade is pas een of twee dagen na de behandeling duidelijk. Meestal is de pijn dan veel minder geworden. Een plexus coeliacusblokkade werkt gedurende enkele maanden. Komt de pijn terug, dan is een nieuwe blokkade mogelijk.